علم آفرینان/حمیدرضا ملکوتی شاد؛ کتابخانه، دیگر تنها انبارِ کتاب نیست، بلکه فضایی است سرشار از حیاتِ فکری و فرهنگی. برای جلبِ توجهِ نسل‌های مختلف و تبدیلِ آن به کانونِ آموزش، تفریح و تعامل اجتماعی، نیازمند ابتکارِ خلاقانه‌ای در ارائه خدمات و برنامه‌ریزی‌های نو هستیم.
برای نیل به این هدف، باید از استراتژی‌های خلاقانه‌ای استفاده کرد که کتابخانه را از حالتِ صرفاً خدماتی، به فضایی پویا و جذاب، متمایز سازد.
اولین گام، طراحیِ برنامه‌های جذاب و تعاملی برای تمام گروه‌های سنی است. می‌توان از کارگاه‌های هنری، نمایشگاه‌های عکس و فیلم، برنامه‌های موسیقی و اجرای تئاتر بهره برد. همچنین برگزاری جلسات نقد و بررسی کتاب، فیلم و هنر، فضایِ تعاملیِ غنی‌تری را برای مخاطبان ایجاد می‌کند.
فضاهای کتابخانه باید به گونه‌ای طراحی شود که ضمنِ حفظِ آرامشِ لازم برای مطالعه، حسِ نشاط و سرزندگی را نیز در مخاطبان ایجاد کند. استفاده از رنگ‌های شاد، نورپردازیِ مناسب و همچنین طراحیِ مدرن و خلاقانه می‌تواند فضایی دلنشین و به یاد ماندنی خلق کند.
ضروری است که برنامه‌های کتابخانه با نیازهای روز جامعه هماهنگ شود. برگزاری دوره‌های آموزشی مهارت‌های دیجیتال، کارگاه‌های نویسندگی، و ارائه آموزش‌های مرتبط با بازار کار، می‌تواند مخاطبان را به فعالیت‌های کتابخانه بیشتر جذب کند.
ایجاد ارتباط با هنرمندان، نویسندگان و نخبگان، در قالبِ کارگاه‌ها و نشست‌های تخصصی، می‌تواند کتابخانه را به فضایی برای تبادلِ اندیشه و تجربه تبدیل کند.
همچنین، برگزاری نمایشگاه‌ها و رویدادهای فرهنگی، در راستایِ ترویجِ هنر و ادبیات، و ارائهِ فرصتِ تبادلِ تجربیات برای مخاطبان مختلف، بسیار حائز اهمیت است.
بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، در جهتِ بهبود دسترسی به منابع و ایجادِ فضایِ تعاملی دیجیتال، امریِ ضروری است. طراحیِ پلتفرم‌های آنلاین، و همچنین بهره‌گیریِ مناسب از شبکه‌های اجتماعی، می‌تواند مخاطبانِ کتابخانه را گسترش دهد.
کتابخانه، باید نقشی فعال در حلقه‌ی گفتگوهای اجتماعی داشته باشد. تشکیلِ گروه‌های مطالعه، انجمن‌های ادبی و هنری، و همچنین برگزاریِ همایش‌ها و سمینارهای علمی و فرهنگی، به گسترش ارتباطات اجتماعی و فرهنگی کمک خواهد کرد.
درنهایت، کتابخانه باید با ارائه خدمات متنوع، فضای امن و با نشاطی را برای تعامل و یادگیری فراهم کند و به عنوان یک نقطه مهم در نقشه جامعه ای، در جهت شکوفایی استعدادهای جوانان و یادگیریِ همه‌ی قشرهای جامعه گام بردارد.
رمزگشایی تعاملات کتابخانه‌ای: راهی برای جذب نخبگان و اقشار مختلف جامعه
کتابخانه، دیگر صرفاً انباری برای نگهداری کتاب نیست، بلکه فضایی پویاست که می‌تواند به کانون تعاملات فکری و فرهنگی تبدیل شود. برای دستیابی به این هدف، نیازمند استراتژی‌های نوینی هستیم که کتابخانه را از حالتِ صرفاً خدماتی، به فضایی زنده و جذاب مبدل سازند. جذب و نگه داشتن اقشار مختلف، به‌ویژه زنان و جوانان، از ارکان اساسی در این مسیر است.
برای جذب زنان، توجه به برنامه‌ریزی‌های خاص و نیازهای منحصر به فرد آنها بسیار حیاتی است. می‌توان با برگزاری کارگاه‌های آموزشی مهارت‌های زندگی، کارگاه‌های آشپزی، دوخت و نقاشی، و نیز برنامه‌ریزیِ نشست‌های ادبی و هنری ویژه زنان، به این بخش از جامعه کتابخانه نزدیک شد. ایجاد فضایی امن و دوستانه، با حضور مشاوران و مربیان با تجربه و آگاه از مسائل زنان، مهم‌ترین پیش‌نیاز برای جذب آنان خواهد بود.
جذب جوانان، به شیوه‌ای متفاوت و با تاکید بر استفاده از فناوری‌های نوین، می‌تواند صورت پذیرد. طراحیِ فضایِ کتابخانه‌ای مدرن، با استفاده از رنگ‌های شاد و نورپردازیِ مناسب، در کنار استفاده از تکنولوژی‌های روز، از جمله نمایشگرهای تعاملی، بازی‌های فکری مرتبط با کتاب، و برگزاری مسابقه‌ها و رویدادهای دیجیتال، می‌تواند بسیار مؤثر باشد. همچنین، ارائهِ برنامه‌های آنلاین و برگزاری رویدادهای مجازی، و ایجاد شبکه‌های اجتماعی فعال برای کتابخانه، می تواند در این بخش بسیار کارآمد باشد. برگزاری کنسرت‌ها و نمایشگاه‌های موسیقی و هنرهای معاصر که جوانان با آنها درگیر هستند، می‌تواند جذابیت کتابخانه را دوچندان سازد.
همچنین، توجه به گرایش‌های و نیازهای هر قشر به صورت جداگانه، کلید موفقیت در این زمینه است. برای مثال، با توجه به تمایل نسل جوان به استفاده از فناوری‌های نوین، می‌توان در کتابخانه‌ها از فناوری‌های دیجیتال برای ارائه خدمات بهتر استفاده کرد و یا برای زنان می‌توان از سبک‌های خاص در طراحی و چیدمان کتابخانه استفاده کرد.
بهره‌گیری از زبانِ ساده، کاربردی و جذاب در ارائهِ اطلاعات و برنامه‌ها، می‌تواند به راحتی زبانِ مخاطبان را درک کند و آنها را بیشتر جذب کند. ایجاد فضاهایی برای تبادلِ تجربیات و ایده‌ها، و ایجادِ حسِ تعلق و مشارکت، می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد.
به طور کلی، کتابخانه‌ها باید به عنوان مکانی برای تعامل اجتماعی و فرهنگی، و محل تبادلِ ایده‌ها و تجربیات شناخته شوند و با ارائه برنامه‌های جذاب و کاربردی، نقش مهمی در رشد و شکوفایی جامعه ایفا کنند. ایجاد تعامل مستمر با اعضای کتابخانه و توجه به بازخورد آنان، ضروری و اساسی است.
